Iran: Giá xăng tăng gần gấp đôi lúc nửa đêm

 Theo chính sách giá mới, giá xăng ở Iran đã tăng từ 0,16 USD/lít lên 0,28 USD/lít. Giá của các sản phẩm khác như dầu diesel hay khí tự nhiên cũng được điều chỉnh tăng lên.

Mặc dù đã được thông báo trước nhưng đến tối 24.4, vẫn có rất đông người dân Iran đổ xô đến các trạm xăng để tranh thủ mua xăng trước khi xăng tăng giá vào đúng nửa đêm.
Vào ngày 25.4, đường phố ở Tehran hầu như im hơi lặng tiếng. Nhiều người dân đã không lái xe ra ngoài đường.

Tài xế taxi Ali Mahmoudi (42 tuổi) cho rằng chính phủ nên cắt trợ giá xăng dầu đối với xe ô tô tư nhân chứ không nên cắt với taxi. “Là tài xế taxi, chúng tôi cung cấp dịch vụ cho người dân, chúng tôi nên được mua nhiên liệu với giá trợ cấp. Chính phủ nên cắt trợ giá cho xe ô tô tư nhân chứ không phải là taxi. Chúng tôi giờ đây rất khó kiếm sống”, Mahmoudi nói.

Trong khi đó, một nhà kinh doanh tên Abbas Hosseinpour cho rằng người dân Iran nên thay đổi cách tiêu thụ nhiên liệu của mình.

“Nhiều người trẻ tuổi lái xe cho vui, những người khác lái xe mà không chở ai trong xe, và nhiều người không hề muốn sử dụng hệ thống giao thông công cộng. Điều này phải thay đổi”, ông Hosseinpour nói.
Iran tiêu thụ khoảng 70 triệu lít xăng mỗi ngày, và có 1/10 trong số đó phải được nhập khẩu do Iran không đủ khả năng lọc dầu.

Việc cắt trợ giá xăng này nhằm mục tiêu tập trung tài chính cho sản xuất và xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng, để thúc đẩy nền kinh tế bị suy thoái sau nhiều năm điều hành bị chệch hướng vào thời Tổng thống Mahmoud Ahmadinejad. 

Khi nắm quyền lực, ông Ahmadinejad lần đầu tiên cho áp dụng trợ giá xăng hồi năm 2010, nhưng chỉ khiến lạm phát tăng. Vì thế, quốc hội Iran năm 2012 không thông qua giai đoạn hai cải tổ kinh tế của ông, với lý do ở giai đoạn đầu, giá điện và giá ga đã tăng gấp ba.

Quyết định cắt trợ giá xăng được coi là một phép thử với chính quyền ôn hòa của đương kim Tổng thống Hassan Rouhani, trong bối cảnh Tehran đang phải đối mặt với tình trạng lạm phát cao do bị phương Tây cấm vận nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran.

Trước đây, chính sách trợ giá xăng dầu đã khiến giá xăng dầu ở Iran nằm ở mức thấp nhất thế giới, thậm chí giá xăng ở quốc gia thành viên Tổ chức xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) này còn rẻ hơn nước khoáng đóng chai. 

Đề bù đắp cho việc tăng giá xăng dầu và tránh các cuộc biểu tình, chính quyền của ông Rouhani đã dành một khoản ngân sách để trợ cấp cho người nghèo. Theo đó, những người nghèo nhất Iran phải đi đăng ký để nhận 455.000 rial (14 USD) mỗi tháng.

Nhưng việc cắt trợ giá xăng sẽ làm khó người dân Iran và “ăn” vào uy tín chính trị của ông Rouhani, người được dân bầu với hy vọng ông sẽ giúp họ giảm được chi phí sinh sống chứ không phải tăng lên. 

Việc chính phủ loan báo kế hoạch cắt trợ giá đã khiến từ công chức đến các doanh nhân đều lo ngại,một số người đã bắt đầu trữ lương thực.Chính phủ Iran hiện thiếu tiền nghiêm trọng, nên muốn cắt giảm trợ giá để dồn tiền cho cơ sở hạ tầng đang bị xuống cấp, hạn chế vay tiền của ngân hàng để nơi này có thể cho giới tư nhân vay tiền.